Groeistoornissen komen voor bij een aanzienlijk aantal kinderen. Ongeveer 22 op de 1000 kinderen zijn kleiner dan hun leeftijdsgenootjes, en circa twee procent van de pasgeborenen zijn te klein. Maar wanneer spreken we precies van een groeistoornis? En wat houdt een groeistoornis eigenlijk in?
Wat is een groeistoornis?
Een groeistoornis verwijst naar een afwijking in de groei van een kind. Deze afwijking kan aangeboren zijn, maar kan ook het gevolg zijn van externe factoren zoals ziekte, medicijngebruik of slechte voeding. Wanneer een ongeboren baby tijdens de zwangerschap kleiner is dan gemiddeld, wordt de medische term ‘Small for Gestational Age’ (SGA) gebruikt. Ongeveer 10% van deze kinderen halen deze specifieke groeiachterstand snel weer in. Als dit niet gebeurt, is het raadzaam om het kind te laten onderzoeken door een kinderarts. In sommige gevallen kan een groeihormoonbehandeling nodig zijn.
Verschil tussen primaire en secundaire groeistoornissen
Primaire groeistoornis
Een primaire groeistoornis is een aangeboren probleem. Dit kan veroorzaakt worden door genetische afwijkingen, zoals een afwijking in de groeischijf of chromosomale afwijkingen. Hierdoor groeien de botten en weefsels niet zoals ze zouden moeten. Hoewel een primaire groeistoornis al bij de geboorte aanwezig is, wordt deze vaak pas later opgemerkt. Naast een kleinere lengte kunnen er ook andere uiterlijke kenmerken zijn die op een groeistoornis wijzen. Hoe duidelijker deze kenmerken, hoe sneller de stoornis herkend wordt.
Secundaire groeistoornis
Een secundaire groeistoornis heeft vaak een aanwijsbare oorzaak. Dit kan variëren van slechte voeding en medicijngebruik tot ziektes en psychische klachten. Externe factoren verstoren het lichaam van het kind zodanig dat dit resulteert in een groeistoornis. Een disbalans van bepaalde stoffen, zoals hormonen, kan ervoor zorgen dat het lichaam te weinig energie heeft voor groei.
Voorkomen van een te klein geboren baby
Veel moeders willen voorkomen dat hun kindje te klein is bij de geboorte. Hoewel het niet altijd mogelijk is om een te klein geboren baby volledig te voorkomen, zijn er maatregelen die het risico kunnen verkleinen:
- Gezond eten: Een uitgebalanceerd dieet met voldoende vitaminen en mineralen bevordert de groei van de ongeborene.
- Voldoende rusten: Rust en slaap zijn essentieel voor de gezondheid van zowel moeder als kind.
- Vermijden van zware lichamelijke inspanning: Probeer zware klussen en intensieve lichamelijke activiteiten tijdens de zwangerschap te vermijden.
- Stoppen met roken en drinken: Roken en alcoholgebruik tijdens de zwangerschap hebben een negatieve invloed op de groei van het kind en moeten daarom vermeden worden.
Door deze maatregelen in acht te nemen, kunnen aanstaande moeders bijdragen aan een gezondere start voor hun baby.
Diagnostiek en Behandeling van Groeistoornissen
Diagnostiek
Het diagnosticeren van groeistoornissen kan een complex proces zijn dat verschillende stappen omvat:
Groeicurves en percentielen: Regelmatige metingen van lengte, gewicht en hoofdomtrek worden vergeleken met standaard groeicurves. Afwijkingen van deze curves kunnen een eerste indicatie van een groeistoornis zijn.
Medische geschiedenis: Een grondige medische geschiedenis van het kind en de familie kan helpen om mogelijke erfelijke factoren of externe invloeden te identificeren.
Lichamelijk onderzoek: Een kinderarts voert een gedetailleerd lichamelijk onderzoek uit om eventuele afwijkingen in groei en ontwikkeling te detecteren.
Laboratoriumonderzoek: Bloedonderzoek kan helpen bij het identificeren van hormonale onbalansen, voedingsdeficiënties of andere biochemische afwijkingen.
Beeldvormende technieken: Röntgenfoto’s of MRI-scans kunnen worden gebruikt om de staat van de groeischijven en de botontwikkeling te beoordelen.
Behandeling
De mogelijke behandeling van groeistoornissen is afhankelijk van de onderliggende oorzaak:
- Groeihormoontherapie: Voor kinderen met een tekort aan groeihormoon kan synthetisch groeihormoon worden voorgeschreven.
- Dieet en voedingssupplementen: Bij voedingsdeficiënties kunnen specifieke dieetadviezen en supplementen de groei ondersteunen.
- Behandeling van onderliggende ziektes: Indien de groeistoornis wordt veroorzaakt door een chronische ziekte, zoals coeliakie of een schildklieraandoening, zal de behandeling gericht zijn op de onderliggende aandoening.
- Multidisciplinaire aanpak: Soms is een samenwerking tussen verschillende specialisten nodig, zoals endocrinologen, diëtisten en psychologen, om een alomvattende behandeling te bieden.
Innovaties en Toekomstperspectieven
Er wordt voortdurend onderzoek gedaan naar groeistoornissen en mogelijke behandelingen:
- Genetisch onderzoek: Nieuwe ontdekkingen in de genetica kunnen leiden tot betere diagnostische methoden en gepersonaliseerde behandelingen.
- Nieuwe medicijnen: Onderzoek naar nieuwe medicijnen kan in de toekomst effectievere behandelingen voor bepaalde groeistoornissen opleveren.
- Preventieve maatregelen: Verbeterde prenatale zorg en vroege interventieprogramma’s kunnen helpen om groeistoornissen vroegtijdig te identificeren en te behandelen.
Conclusie
Groeistoornissen zijn ingewikkelde aandoeningen die een zorgvuldige diagnose en een gepersonaliseerde behandeling vereisen. Door een combinatie van medische zorg, psychosociale ondersteuning en preventieve maatregelen kunnen kinderen met groeistoornissen een betere kwaliteit van leven bereiken. Het is belangrijk dat ouders, verzorgers en medische professionals samenwerken om het welzijn en de groei van deze kinderen te optimaliseren.